FIETSEN: Rondom Wijchen

Een fietstocht op donderdag, 23 september 2021, in het westelijke deel van het Rijk van Nijmegen. Wijchen lokt bezoekers met een prachtige grotendeels ondergrondse gratis parkeergarage bij het station. En je hoeft de parkeergarage maar uit te fietsen of je ziet de bijzondere beltmolen ‘De Oude Molen’ Anno 1799 op een donk, en even verderop Kasteel Wijchen, waarin het gemeentehuis en een museum zijn gevestigd. Helaas wordt het kasteel gerenoveerd en is daardoor omringd door containers van de aannemer. Het huidige aanzicht dateert uit begin zeventiende eeuw (het kasteel is na een brand in de twintigste eeuw herbouwd op basis van de oude bouwtekeningen), en is te danken aan Emilia van Nassau (1569–1629), dochter van Willem van Oranje, en haar echtgenoot. Het is niet verwonderlijk dat er in Wijchen restanten zijn gevonden van Romeinse villa’s en landbouwbedrijven, zo dicht bij de Romeinse garnizoensstad Noviomagus (Nijmegen).

Het westelijke deel van het Rijk van Nijmegen ligt bezaaid met donken (rivierduinen). Die bulten zijn vast een inspiratie geweest voor de bouw van de topsport BMX-baan net buiten Wijchen.

In dorp Alverna rijd ik langs een lange metershoge muur. Alverna? La Verna? Er rinkelt een Toscaans belletje, maar ik weet niet meteen waar de klepel hangt. De naam verwijst inderdaad naar het heiligdom La Verna in de Toscaanse Apennijnen ter ere van Franciscus van Assisi. Daar zijn wij tijdens een familievakantie een keer op bezoek geweest. Achter deze muur heeft ooit een franciscanenklooster gestaan. Tussen de nieuwe bebouwing in de kloostertuin resteert slechts de neergedaalde torenspits van de kloosterkerk. Zorginstelling LuciVer bestiert hier het verzorgingstehuis La Verna.

Ook Alverna heeft een beltmolen, Schoonoord, maar die maalt en vliegt niet meer omdat er een toonzaal van Zuid-Nederland Piano’s & Vleugels in is gevestigd.

Zijn er nog planten die opvallen? In de bermen opvallend grote aantallen uitgebloeide planten van de Canadese fijnstraal.

De route loopt langs de aangelegde recreatieplas Berendonck en het langgerekte Wijchens Ven, een oude bedding van de Maas. Hier wandelde ik al eens met collega Roel. Op de ligweide bij Berendonck staan een aantal prachtige forse abelen. Toen dacht ik witte abelen (zilverpopulier), maar nu zie ik aan de bladvorm dat het grauwe abelen zijn. Bij de recreatieplas ligt een gigantische ‘wellness’ instelling, Thermen Berendonck. Er is al heel wat klandizie op de vroege donderdagmorgen. Ik steek via een dam het Wijchense Ven over. Hier zijn de overblijfselen gevonden van enkele IJzertijdboerderijen. Voor de archeologische vondsten moet je in het Museum Kasteel Wijchen zijn.

Buurtschap de Boskant doet zijn naam eer aan, gelegen langs het bos op de rivierduinen, met ver uitzicht over de landbouwgronden. Enkele grote borden verwijzen met nadruk naar de Boskantse Mariakapel. Ik verwacht een oud kapelletje op een rustieke plek in de bosrand, maar in de berm staat een klein splinternieuw gebouwtje (Anno MMXI). Ik wacht even tot de wandelaar, die de enige stoel bezet houdt, klaar is met het doorprikken van zijn wandelblaren. Er branden een aantal kaarsjes. Als atheïst/nihilist steek ik ook maar een kaarsje op voor mijn pas overleden zus Mieke, je weet maar nooit.

Ik bereik langs de Maas het Balgoyse Land, dat tot de jaren dertig van de vorige eeuw helemaal in Gelderland lag. Destijds heeft men twee meanders van de Maas, die hier de grens vormt tussen Gelderland en Noord-Brabant, afgesneden, waardoor het Balgoyse Land in tweeën is gesplitst en over twee provincies is verdeeld. Een gedenksteen getuigt van heimwee. De lus in Noord-Brabant aan de overkant van de Maas is nu het mooie natuurgebied Keent (‘Keent’. In: Siem Sing a Song, 2020). In Balgoy staat op een donk de oude St. Janstoren, restant van een gesloopte kerk. Aan de andere zijde van het dorp is een nieuwe kerk verrezen.     

Meestal zie je slechts koppeltjes Nijlganzen. Hier in de uiterwaarden een grote groep bij mekaar. Zoals vele vogels zoeken ze elkaar buiten het broedseizoen toch op. Langs de dijk bloeit veel geel en glad walstro, knoopkruid en kaasjeskruid. Een flinke boomgaard hangt vol met walnoten.

Op de dijk om de Loonse Waard heen, maar bij Niftrik verlaat ik de Maasdijk voor een ommetje door velden met mais en suikerbiet. Vele velden zijn al geoogst en geploegd, en worden nu geëgd om een nieuw zaaisel te kunnen ontvangen. Om duistere redenen is me in Heerlijkheid Hernen het kasteel niet opgevallen. Wel de Leursche Leigraaf die hier door het landschap meandert.

Bij Batenburg ben ik weer terug bij de Maas. De kievit is zich in grote groepen aan het volvreten voor ze aan de zuidelijke trektocht beginnen. Langs de dijk staat een mooie standerdmolen, inclusief torenvalk. En een bankje voor de lunchpauze.

Even verderop ligt de ruïne van Kasteel Batenburg. De Heren van Batenburg hebben hier de scepter gezwaaid, maar hun kasteel heeft de Franse inval eind achttiende eeuw niet overleefd.

Ik steek nu geleidelijk over van de Maas naar de Waal. Er staat behoorlijk veel wind. Er waaien veel bladeren en kleine takken uit de populieren, maar populierenlaantjes zijn minder gevaarlijk dan essenlaantjes. Door de essentaksterfte willen van die bomen nog wel eens grote dooie takken naar beneden komen.  

Op de route ligt De Kleine Heerlijkheid, een wijngaard die ook aan wijngaardslakken doet (‘escargots’). Het lijkt een logische combinatie, maar de wijngaardslak eet druivenblad, en zonder druivenblad geen druiven.

Het volgende dorp is Bergharen met een kapel en beltmolen op de Kapelberg en in het centrum een opvallende kerk. Bij het informatiebord over de Berg van Bergharen is een mededeling geplakt dat er een lege buggy is gevonden. Laten we hopen dat de bijbehorende peuter in goede handen is. De Berg van Bergharen is beroemd van de Motorcross. 10 Oktober is het weer zover. Deze rivierduin was ooit de dassenhoofdstad van Europa. Tot de motorcross kwam. Inmiddels is de crosslocatie verplaatst naar Aaldert, maar de dassen heb je zo maar niet terug.

Tot slot nog recreatiegebied De Groene Heuvels, bekend van festival ‘Down The Rabbit Hole’. Zo genoemd bij gebrek aan dassenburchten.

[Beeldverhaal: https://www.jansiemonsma.nl/450795994]

Gepost: 14 Oktober 2021

ANWB Wijchense Plattelandsroute. Knooppunten: 64, 88, 79, 53, 54, 75, 76, 69, 77, 78, 84, 85, 81, 80, 86, 68, 69, 73, 70, 11, 92, 91, 90, 72, 94, 59, 60, 61, 62, 63, 64 (54 km)