WANDELEN: Roermonding

Op donderdag, 2 december 2021, maak ik met oud-collega Roel een wandeling langs de Maasplassen bij de monding van de Roer. Roermond dus!

De Roer is een honderdvijfenzestig kilometer lange zijrivier van de Maas die ontspringt in België, grotendeels over Duits grondgebied loopt, onder andere door de Eifel, bij Vlodrop ons land binnenkomt en bij Roermond uitmondt in de Maas.

De Roer (‘Rur’ in het Duits) dus niet verwarren met de zuidelijker gelegen Ruhr, een tweehonderdtwintig kilometer lange zijrivier van de Rijn, die het Ruhrgebied zijn naam heeft gegeven.

Net als de Geul bij Valkenburg kreeg ook de Roer veel water te verwerken in juli dit jaar. Bij Roermond moesten bewoners in bepaalde wijken geëvacueerd worden.

Het beginpunt van deze wandeling ligt bij de Kapel in ’t Zand. Dit is niet zomaar een straatkapelletje in Roermond, maar inmiddels een parochiekerk onder de hoede van de paters Redemptoristen van het belendende klooster. De oorsprong van het geheel is wel een klein kapelletje uit de vijftiende eeuw (in 2018 werd het zeshonderdjarig bestaan gevierd). Rond 1600 is er in de kapel sprake van een Mariabeeldje dat in een nabije waterput is gevonden. En het verhoort gebeden. Zo groeit het bedevaartsoord en daarmee de afmetingen van de kerk, maar binnen het huidige grote complex is de kleine Mariakapel als aparte eenheid bewaard gebleven. We lopen even naar binnen in de Processiegang, oorspronkelijk de weg die de kapel verbond met het klooster. De muren van het kapelletje en van de processiegang zijn betegeld met zo’n zevenduizend devotietegels, die bedanken voor alles wat er in een mensenleven voorbij kan komen: het behalen van het rijexamen, een genezing, een behouden thuiskomst, verkregen gunsten, de geboorte van een dochter.    

Onderdeel van het complex is ook een Kruiswegpark, aangelegd in 1920. Helaas slechts open van 1 mei – 1 november. Jammer, het moet iets bijzonders zijn, van de hand van bouwmeester Pierre Cuypers (1827–1921). Niet zo verwonderlijk, want Cuypers kwam uit Roermond en had er zijn atelier, nu het museale Cuypershuis.

Tegenover de Calvarieberg in het Kruiswegpark ligt de Galgenberg. Hier vonden rond 1600, toen Roermond nog in Spaanse handen was, grote heksenprocessen en executies plaats.

We verlaten de stad aan de zuidkant, komen in het Roerdal en steken de Roer over, waarbij we een eindje bovengronds de ondergrondse tunnel van de A73 volgen. Dan via enkele dorpen die min of meer door Roermond zijn geannexeerd – Herten, Merum, Oolderveste – bereiken we de Oolderplas. De Maasplassen beslaan een groot gebied langs de Maas en zijn meestal ontstaan door grindafgraving in oude meanders van deze rivier. Aan de overzijde van de Oolderplas een rookpluim van de gasgestookte Clauscentrale in Maasbracht.

Bij Beachclub Oolderhof wapperen nog wel de vlaggen op het surfstrand, maar is de frietkraam gesloten. Je kunt waarschijnlijk wel enig geestelijk voedsel tot je nemen bij ‘Mindfulpauline.com’, die haar praktijk uitoefent in een caravan in de voortuin. Op de Ooldergreend, een smalle landtong tussen Maas en Oolderplas, kun je wandelen, tenminste als het niet te lang heeft geregend. Wanneer je het dorp Ool vanuit de ruimte bekijkt is het niet verwonderlijk dat het dorp veel wateroverlast heeft gekend en nog zal meemaken. De dijk langs de Maasstraat kan dan ook opgehoogd worden met een mobiele waterkering, een soort Muraltmuurtje. Een klein monument gedenkt de laatste evacuatie in december 1993 en de bijna-ramp in januari 1995.

Af en toe zien we een plantje in bloei, zoals grijskruid en bezemkruiskruid. Roel meldt dat het vaak introducties betreft die uit andere klimaatzones zich hier gevestigd hebben, en daardoor een beetje in de war zijn. Hij is zelf zeer gefocust op mosjes en we bekijken dan ook op een muur het muisjesmos, zo genoemd vanwege de uitstekende grijze haren. Anderzijds heeft Roel de laatste jaren een belangrijke bijdrage geleverd aan het eerste deel van de Nova Flora Neerlandica over de Wolfsklauwen, Paardenstaarten en Varens. Veel ergernis bij hem over de slechte organisatie, die niet past bij zo’n ambitieus project vergelijkbaar met Prosea en Prota (‘Monnikenwerk’ & ‘Verdrag van Baarlo’. In: Tureluren, 2015). Het zou hem dan ook verbazen als er nog een volgend deel verschijnt. Ik ben vereerd met een present exemplaar, zodat ik in het vervolg wat beter onderscheid tussen de varens kan maken. 

In de Roerdelta splitst de Roer zich nog een keer in de Hambeek en de eigenlijke Roer. We steken de monding van de Hambeek over met zicht op enkele schiereilanden tussen Maas en Maasplassen met een grote populatie zwarte zwanen. De Maas is een zwarte zwanen rivier aan het worden. Eerder zag ik ook al een flinke populatie een eindje stroomafwaarts in de uiterwaarden bij Kessel (‘Maas en Bree’. In: Siem Sing a Song, 2020).

We lopen een eind langs de benedenloop van de Roer tot het splitsingspunt met de Hambeek. De waterverdeling wordt geregeld middels balgstuw Hoge Bat, die wateroverlast in de binnenstad moet voorkomen. Er is met een vistrap wel aan de zwemmers gedacht. Een boom langs de Hambeek vertoont duidelijke beverschade, maar men probeert met kippengaas de boom te redden. De bever vergrijpt zich regelmatig aan dikke bomen, niet omdat hij iets met die dikke stam wil, maar om bij de dunnere takken en twijgen te komen.

Terug over de Hambeek. Hier ligt kasteeltje Hattem en het Nationaal Herdenkingspark Roermond met het Nationaal Indië Monument, ter nagedachtenis aan de ruim zesduizend militairen die sneuvelden in Indië en Nieuw-Guinea in de periode na de Tweede Wereldoorlog (1945–1962). Waarom in Roermond? Geheel toevallig, omdat iemand in Roermond er het initiatief toe heeft genomen (ene Hans Cremers).

De route maakt in Roermond nog een lus langs het Station, het Laurentiusziekenhuis en de Maasnielderbeek, een beek die door Roermond stroomt en ten noorden van de stad uitmondt in de Maas. Opvallend dat in de Maasnielderbeek de waterhoentjes veel talrijker zijn dan de meerkoeten. Ook zien we een aantal tamme smienten. In de wijk Gebroek staat op een kruispunt een oude aandachtskapel uit 1880, gewijd aan Sint Jozef.

Bij de ingang van het Kruiswegpark, onze startplaats, ligt horeca Parkzicht, een welkome plek om deze frisse dag af te sluiten met warme chocolademelk.    

[Beeldverhaal: https://www.jansiemonsma.nl/451338332]

Gepost: 18 December 2021

www.wandelknooppunt.nl: 86.17 Wandelen in Roermond. 79, 78, 59, 58, 57, 56, 97, 98, 55, 54, 51, 53, 52, 50, 99, 80, 79  (20 km).