FIETSEN: Haaksbergen

Tegen mijn gewoonte in ga ik door een samenloop van omstandigheden tijdens het weekend eropuit. De omgeving rond Haaksbergen in Twente is nog onbekend terrein. Zondag, 9 januari 2022. In de plaats Haaksbergen zelf kom ik niet, maar wel grotendeels in de gemeente.

Ik start in het dorp Hengevelde, dus in het Veld van Henge, en niet in het Bos van Henge (Hengelo, alias ‘Woodhenge’?). Over het dorp is niet zo veel te vertellen, ware het niet dat Hengevelde gespecialiseerd is in bruidskleding. Bijna alle bruids- en gelegenheidskleding komt uit de lagelonenlanden eerst naar Hengevelde voor de ‘finishing touch’. Prins Carnaval Philip I en zijn hofdames hoefden dus niet lang te zoeken voor hun uitdossing. Helaas ziet Philip I zijn rijk al verkruimelen door de pandemie voor hij goed en wel één keer de scepter heeft gezwaaid.

De lage zon werpt lange schaduwen in het landschap. In een schapenweide loopt een ram tussen zijn harem, maar hij bezwijkt bijna onder zijn lange gekrulde horens. 

Mijn oog valt op de naam van een boerderij: Groot Snakenborg. Ik moet meteen denken aan het gedicht van Ivo de Wijs dat ik afgelopen week in de krant zag staan. Als Sneeker van geboorte werd ik geraakt door het verhaal van ‘De Sneekse snikkelsnijder, die snode snaak'. De Sneekse snikkelsnijder ziet snikkels als een snuisterij, dus alle reden voor de Sneekse snollen om van streek te zijn. Gelukkig ben ik op tijd geëmigreerd.

Ik passeer ten zuiden van het dorp de Poelsbeek, maar ik stop met het noemen van alle kleine beken, want dan blijf je hier bezig. Er is echter één beek waar ik niet omheen kan en dat is de Buurserbeek, die vanuit Duitsland bij Buurse ons land binnenkomt. Verder naar het westen stroomt hij als Schipbeek naar de IJssel bij Deventer.

Hier en daar ligt nog een grote bult fabrieksaardappelen te wachten op de ophaaldienst van de aardappelmeelfabriek. Onder het dekzeil zijn de piepers nog eens extra beschermd tegen de vorst door een laag stro.

Op enige afstand valt de hoge slanke toren op van de Caeciliakerk van het kerkdorp Rietmolen. De toren staat naast de kerk met zijn centraalbouw. Een enthousiasteling heeft achter het raam van zijn voorkamer een slinger hangen ‘Hoera Pensioen’. Ik weet niet wat hij tijdens zijn werkzame leven heeft gedaan, maar blijkbaar niet met het allergrootste plezier. Ik stond destijds in elk geval niet te juichen.   

Bij buurtschap Brammelo moet ik via een tunneltje onder de Twenteroute (N18) door. De Buurserbeek ook! Er hangt een bordje dat bij hoogwater het tunneltje soms onbegaanbaar is, terwijl het viaduct nog maar drie jaar oud is (Brammelo 2018). Vandaag is het fietspad dus overstroomd. Ik schat zo’n twintig centimeter water. Maar het fietspad zal er nog wel liggen, en een alternatieve route wordt ook niet geboden. Gaan dus met die Batavus Mambo. Ik haal probleemloos, maar wel soppend in mijn schoenen de andere kant. Een echte wielrenner staat daar te kijken naar mijn heldendaad en volgt vervolgens mijn voorbeeld.

Ten oosten van de Twenteroute stroomt de Buurserbeek door Landgoed Het Lankheet, met bos, landbouwgronden, heide, heidekoeien en… vloeiweiden. Ik moet denken aan de vloeiweiden (Pelterheggen) in natuurpark Hageven-Plateaux, op de Nederlands–Belgische grens. Die staan in de herfst vol met herfsttijloos (‘Grenzeloze Dommel’. In: Lustrum, 2017).

Ik maak een wandelingetje in het ‘Waterpark’, waar geprobeerd wordt om het voormalige vloeiweidensysteem te herstellen. Maar vloeiweiden heb ik op mijn korte bezoekje niet gezien, wel een sawah systeem met rietbassins die dienst doen als helofytenfilter, om eerst het ‘bemeste’ water te zuiveren vóór het naar de vloeiweiden wordt geleid. Wageningen Universiteit doet hier onderzoek. Een aantal kunstwerken sieren het Waterpark, zoals ‘stapstenen in een vijver’, om de aandacht van de jeugd vast te houden.

Op de heide groeit een jeneverbesbos. Alweer een groepje zwartbles schapen. Zo zie je ze nooit (of let je er niet op), zo zie je ze om de haverklap (omdat je geheugen geactiveerd is).

Het Haaksbergerveen en het Buurserzand lijken op sommige plekken meer op vloeiweiden dan Het Lankheet. Er is veel stagnerend water. Ook hier opvallend veel jeneverbes.

Op de heide staat een schuilhut met veel informatie over de Flamingo Route, een fietsroute van honderden kilometers in het Duits–Nederlandse grensgebied. Het Haaksbergerveen en het Buurserzand maken er deel van uit. Net over de grens kun je bij het Biologische Station Zwillbrock in het voorjaar een wandeling maken om een groot ven heen met de meest noordelijke broedkolonie van flamingo’s, net iets noordelijker dan de broedkolonie in Ouwehands Dierenpark.

De Harrevelderschans, langs de Buurserbeek en een oude handelsweg naar Duitsland, is een overblijfsel uit de Tachtigjarige Oorlog, maar er is voor zover bekend nooit slag geleverd. Het Buursermeertje is een idyllisch plekje om even te snacken op een bankje.

Op de heide staat een oud ‘los hoes’ uit 1840 met de naam ‘De Bommelas’. De eerste bewoner was blijkbaar een ‘boemel-oas’, een feestbeest. Aan de noordkant van het Buurserzand ligt Infocentrum De Wakel van Natuurmonumenten, maar vandaag gesloten. ‘Wakel’ is trouwens het Twentse woord voor jeneverbes.              

Ik raak even aan de buitenwijken van Haaksbergen en maak dan een lus via de dorpen Beckum en Bentelo terug naar Hengevelde. Ik kom verschillende keren langs en zelfs door onderdelen van Landgoed Twickel, dat blijkbaar zeer versnipperd om Delden heen ligt (‘Twickel’. In: Dreamgirls, 2018). De hazelaar bloeit volop, maar de Gelderse roos raakt zijn bessen niet kwijt, omdat de vogels volop alternatieven hebben. Honger maakt bruine bonen zoet, maar er is nog geen honger onder de vogels, wel griep. Ik zie weer eens in de bosrand lekker zacht kussentjesmos. Een enkele gaspeldoorn staat te bloeien.

Ik probeerde hem onbenoemd te laten, maar bij Beckum kan ik de Hagmolenbeek niet negeren. Ook deze beek treedt flink buiten zijn oevers, op weg naar het Twentekanaal bij Delden.

Hoewel ik onderweg weinig onverwachte, nieuwe dingen ben tegengekomen, heb ik zelden zo’n mooie landelijke route gefietst. Alles op smalle landwegen en halfverharde fietspaden door de coulissen van dit mooie grensgebied.

Op het eind van de tocht maak ik mooie foto’s van de zonsondergang, met Jacobsladders die vanachter donkere wolken naar beneden en naar boven reiken.

[Beeldverhaal: https://www.jansiemonsma.nl/451599334]

Gepost: 22 Januari 2022

Route.nl (149323 aangepast): 08, 13, 14, 06, 15, 50, 51, 53, 54, 76, 83, 47, 46, 24, 21, 20, 10, 12, 09, 08 (60 km)