FIETSEN: Hoge Veluwe

Nationaal Park (NP) De Hoge Veluwe heeft veel reclame aan de wolf te danken. Hoewel ze het dier liever kwijt dan rijk zijn, brengt het mij in elk geval op het idee om maar weer eens het park rond te fietsen. Overigens met het vervelende resultaat dat ik uren later het park verlaat met een gekneusde schouder. Niet dat ik door een wolf, een moeflon of een bronstig hert ben aangevallen, maar een onhandige manoeuvre in stilstand doet me als een blok beton met fiets en al omvallen, precies op een knoestige boomwortel. De tweede helft van de fietstocht kan ik mijn verrekijker en fotocamera niet meer tot bij mijn ogen tillen met twee handen, en dan is de lol er snel af.

Toch was de tocht op vrijdag, 16 september 2022, de moeite waard. Om kwart over negen rijd ik op eigen fiets het park binnen bij de Ingang Rijzenburg in Schaarsbergen, aan de zuidkant. Het NP is zo’n vierenvijftig vierkante kilometer groot (ruwweg tien bij vijf kilometer), is geheel omheind en heeft twee andere ingangen aan de noordkant, Otterlo en Hoenderloo. Hoe de wolven binnen zijn gekomen is een raadsel, maar tegenstanders van het afgesloten karakter van De Hoge Veluwe willen nog wel eens gaten in de omheining knippen. Of misschien heeft Midas gewoon een kaartje gekocht, vermomd als grootmoeder van roodkapje.

Ik fiets het park rond met de klok mee, het eerste stuk door de bossen op de Kemperberg. In een omheind bosvak wordt geëxperimenteerd met gemengd bos om de dooie, droogtegevoelige fijnspar te vervangen: een tiental soorten zijn aangeplant, van wintereik  tot winterlinde, van hazelaar tot boomhazelaar, van boswilg tot ratelpopulier, van zoete kers tot tamme kastanje, en van Noorse esdoorn tot acacia (Robinia). Het hekwerk is nodig om de jonge boompjes te beschermen. Anders komt het bos niet van de grond door hertenvraat.

Ik zie van verre een onbekende vogel in één van de bomen, waarschijnlijk een eerste foto van een boomleeuwerik. Midden op het fietspad een flinke hoop stront. In mijn fantasie natuurlijk een wolvendrol, hoewel er wat weinig moeflonharen in zijn verwerkt.

Over het Oud-Reemsterveld rennen enkele edelherten. De velden vertonen een strokenpatroon, nu eens een dominantie van heide, dan weer van pijpenstro. Langs het fietspad bloeit een ganzerik met viertallige bloemen, de tormentil. In dit Natura 2000-gebied staat één van de drie ammoniak snuffelpalen van het RIVM, waar de modellen van de stikstofdepositie onder andere op zijn gebaseerd. COTAG heet het systeem, wat staat voor ‘Conditional Time Averaged Gradient’, oftewel het meet ‘de ammoniak gradiënt tussen twee luchtlagen, rekening houdend met de omstandigheden (turbulentie bijvoorbeeld) en gemiddeld over de tijd’. Hoewel ík veel vertrouwen heb in de wetenschap, kan ik me enige boerentwijfel bij zo veel ingebouwde ‘onzekerheden’ wel voorstellen.

Jaren geleden maakte ik al eens melding van een snuffelpaal in het Bargerveen en dat blijkt de oudste COTAG locatie te zijn, die al een tiental jaren metingen verricht (‘Bargerveen’. In: Lustrum, 2017). De derde schijnt ergens te staan bij de Oostelijke Vechtplassen (Loosdrechtse Plassen).

Ik bereik de wildweides rond het Bosje van Staf. Vier panelen geven informatie over vier soorten grootwild die in het park ronddolen: ongeveer tweehonderd edelherten (hert, hinde, kalf), tweehonderd reeën (bok, geit, kalf), vijftig wilde zwijnen (ever, zeug, big) en tweehonderd moeflons (ram, ooi, lam). En toen waren er nog maar honderdvijftig moeflons, want de wolf weet er wel raad mee. En daarom is De Hoge veluwe zo anti-wolf, althans binnen de hekken van het NP. Het informatiebord over de moeflons zal dan ook niet gauw vervangen worden door of aangevuld worden met informatie over de wolf.        

Langs de Reemsterweg houdt zich een flinke roedel edelherten op, hun koppen net zichtbaar boven de grasvegetatie. Een hert met een gigantisch gewei waakt over zijn harem van hindes, want het is bronsttijd. Een tapuit vliegt een tijdje om me heen en laat zich mooi fotograferen op het asfalt.

Op strategische plekken, zoals in het bos op de Kompagnieberg, kun je zo nodig gebruik maken van een fietspomp, die aan de ketting ligt onder een afdakje: service van de zaak. Op de meest gekke plaatsen kom je achtergelaten witte fietsen tegen. Je vraagt je af hoe de berijdster haar weg heeft vervolgd. Bij iemand achterop gesprongen? Of slachtoffer van de grote boze wolf?

Op het Oud-Reemsterzand en De Pollen liggen nog stukken stuifzand. De Plijmen bestaat vooral uit grove den, hier en daar met een ondergroei van blauwe bosbes.

Ik negeer het Kröller-Müller Museum, maar sta wel even stil bij de ‘EuropaHammer’, een kunstwerk van ene Andreas Rimkus. Het is één van zeven enorme smeedijzeren hamerkoppen, die ergens op de zeven continenten (Europa, Azië, Afrika, Oceanië, Zuid-Amerika, Noord-Amerika, Antarctica) geplaatst zijn of zullen worden. Zo staat de ‘AfricaHammer’ in Yohonou, Togo, en de ‘AsiaHammer’ in Peking. In het oog van de hamerkop wordt een boom geplant zodat over tweehonderd jaar elke hamerkop een rotsvaste steel heeft. De jonge boom in  het oog van de ‘EuropaHammer’ is een ginkgo.    

Midden in het Otterlose Zand staat een standbeeld op een zuil ter ere van Christiaan de Wet (1854–1922), één van de boerenleiders die vocht tegen de Britten voor de onafhankelijkheid van de Boerenrepublieken in Zuid-Afrika. Bewonderaar Helene Kröller-Müller liet het beeld ontwerpen. De plaats was door de Wet zelf uitgekozen omdat het Otterlose Zand hem deed denken aan het Afrikaanse landschap.

En dan bereik ik het prachtige Jachthuis Sint Hubertus, ontworpen door Berlage. Helene Kröller-Müller wilde doen geloven dat het gebouw de legende van Sint Hubertus verbeeldt, maar Berlage wast zijn handen in onschuld. De legende verhaalt dat de wereldse edelman Hubertus ging jagen en een edelhert tegenkwam met een lichtend kruis tussen het gewei, dat hem gebood zich te bekeren tot het christendom. En aldus geschiedde. De toren van het jachthuis staat voor het lichtend kruis, de beide vleugels van het gebouw voor het gewei. Ondertussen lig ik onder de grove dennen na een domme omvalpartij te bekomen van de pijn in mijn linkerschouder. Misschien een waarschuwing om me niet al te werelds te gedragen.

Langs het Zwarte Veld en tussen het Deelense Veld en Deelense Zand door voltooi ik de tocht, niet meer in staat tot gebruik van verrekijker en fotocamera. Ik neem nog wel even een kijkje over een lang vlonderpad bij het sterk ingedroogde Deelense Was, waar een jong Duits stel gezellig op een bankje van elkaar zit te genieten, terwijl ik alleen maar oog heb voor gewone waternavel (navelstaren heet dat!). De naam Was duidt op een ven waar herders hun schapen kwamen wassen. Het Deelense Veld vormt met zijn vochtige heide (dopheide), vennen, poelen en vijvers de kern van de natte natuur in het NP. Er ligt ook een gebiedje met de naam Wolfskuilen. Dan vráág je ook om de komst van de wolf!

Hier en daar onderbreken de geraamtes van dooie vliegdennen de vlakte, getuigen van de vormingskracht van de wind. Naast pijpenstro en bochtige smele kom ik ook een paar haarden tegen van duinriet.

Twee Sihanouk helikopters vliegen in de verte, afkomstig van de naaste buren, het Militair Luchtvaart Terrein (MLT) Deelen. NP De Hoge Veluwe heeft het recht van eerste koop, mocht de vliegbasis worden opgeheven. Dat zit er bij de huidige Russische agressie voorlopig niet in.

De oogst van vandaag? Een boomleeuwerik, een tapuit, een dozijn edelherten, tormentil, een zeldzame COTAG snuffelpaal (er zijn er maar drie!) en een (wolven)drol.   

[Beeldverhaal: https://www.jansiemonsma.nl/453307351]

Gepost: 27 September 2022

Fietspaden Hoge Veluwe  (30 km)

Opmerkingen