WANDELEN: Land van Ooij

Hoewel ik al eens eerder in de Ooijpolder heb gewandeld (‘Ooijpolder’. In: It giet oan!, 2016), is uiteraard zo’n prachtig gebied niet in één tocht te vangen. Andere route, ander seizoen, ander weer, andere waterhoogte, dus nauwelijks overlap.

Ik ga dan ook welgemoed op stap op dinsdag, 15 november 2022, vanaf de Ooijse Bandijk buitendijks door het Ooyse Schependom (wijkje van Nijmegen) richting Persingen.

De Persingenseweg wordt omzoomd door Canadese populieren. Er wordt hier actief aan ecologisch beheer van het boerenland gedaan. Bijna elk weiland heeft een eigen naam, te beginnen met de Bloemkamp.

Twee blauwe reigers staan verstild in het natte gras. Enorme groepen kolganzen overwinteren in deze polders en nemen de sirenes van de Nijmeegse brandweer, ambulance en politie voor lief. Halverwege deze smalle geasfalteerde weg volgt een mooi graspad door boerenland. Door de meidoornheggen en de ruigtes zie ik vele sluippaadjes. Op één plek hangt het prikkeldraad erg laag boven zo’n paadje en ik vind dan ook meteen een klein plukje dassenhaar aan een prikkel. Blijkbaar bieden de vele coulissen voldoende ruimte en beschutting voor dassenburchten.

Gele ganzenbloem en zwarte nachtschade bloeien volop. Uit een groot veld verdroogde zwarte mosterd vliegt een groepje vinken op. Tussen de verdroogde planten bloeit een gele honingklaver.

Aan de voet van de Nijmeegse stuwwal loopt de wetering Het Meer naar de Waal. Dit is het belangrijkste afwateringskanaal van het grensoverschrijdende poldergebied tussen de Nederrijnse Hoogte en de Rijn/Waal van Kleef tot Nijmegen (Ooijpolder, Millingerwaard en Duffelt). De Dijkgraaf van Wijckweg loopt vlak langs deze wetering. Met een trekpontje – het Persingense Veer – kun je naar de overkant om te wandelen tussen Schotse hooglanders richting Ubbergen door de Benedenpolder van Beek.

Persingen is naar eigen zeggen het kleinste kerkdorp van Nederland. Ooit was Persingen groter, zelfs een Heerlijkheid met een kasteel, maar in 1809 werd het vrijwel geheel verzwolgen door de Waal. Het resterende deel ligt op een rivierduin. Over een heel smal paadje, afgezet met prikkeldraad, loop ik een rondje om het bijzondere kerkje, waarvan de geschiedenis teruggaat tot de dertiende eeuw. Een kop-hals-romp kerkje: vanaf de toren een vrij laag middenschip uitmondend in een verhoogd koor. 

Aan de andere kant van de weg ligt een ‘particuliere natuurparel’. Weiland ’t Zwanenbroekje is omgevormd tot een moerasgebied bij een verbreding van wetering Het Meer.

Vanaf Persingen loopt een wandelpad over boerenland richting Ooij, een initiatief van de natuurclub De Ploegdriever. Ere wie ere toekomt. Het pad begint onder een houten bord door met opschrift ‘De Poort van Persingen’, waarschijnlijk bedoeld als toespeling op de Gelderse Poort, want er is verder weinig poort aan deze poort.

De meidoornhagen zitten vol vogels. Probleem is dat ze mij eerder zien dan ik hen. De vogel is dan al gevlogen. Enkele veldleeuweriken kan ik wel even volgen. Af en toe een gewone berenklauw met nabloei. En volop paarse bloemen van de kruldistel.

Ik loop door de weilanden met de naam De Brabander recht af op de restanten van Kasteel Ooij. Nou moet je oppassen als je op internet informatie over dit kasteel opzoekt. Voor je het weet zit je bij ‘Kasteel van Oijen’, gelegen in Noord-Brabant aan de Maas bij Oijen of bij ‘Kasteel Ooijen’, gelegen in Limburg aan de Maas bij Horst. Hier gaat het om ‘Kasteel Ooij’, gelegen in Gelderland aan de Waal bij Ooij. ‘Ooijt’ was dit een van de mooiste en machtigste kastelen van Gelderland. Het doek valt in 1794 bij de inval van de Fransen onder generaal Pichegru. Slechts delen van de voorburcht (Kasteelsche Hof) resteren: een bediendenhuis, stalgebouw en een duiventoren. Een hoekje van een kleine boomgaard staat vol met de oranje lampionplant.

Van afstand lijken alle gebouwen in deze oude dorpskern op terpen te liggen. De ‘terpen’ zijn echter geen ophogingen, maar het resultaat van afgravingen rond de behuizingen voor de baksteenindustrie. Langs de Spruitenkamp, een smal weggetje door voormalige kleiputten, staat ter herinnering nog een oude monumentale graafmachine.

Via de Ooijse Bandijk en langs de bekende horecagelegenheid Oortjeshekken wandel ik op de oever van een groot buitendijks zandgat, de Bisonbaai (wel grote grazers, maar geen bisons). Er bloeien op de hogere delen nog afgeknaagde wilde cichorei, gewone brunel, duizendblad, madelief, boterbloem en kruldistel. In het water enkele krakeenden, maar vooral kuifeenden. Op het strand liggen Galloway’s te herkauwen. Een boom op de oever vertoont flinke bevervraat en legt binnenkort het loodje. Een oeverloper loopt oever.    

Vlak langs het water een wirwar van piepkleine plantjes waar ik geen wijs uit word afgezien van de bloemetjes van een vergeet-mij-nietje en een hoornbloem. Hier kan mijn gelegenheids-wandelmaat Roel mij nog wel eens een lesje leren. Eindelijk weer eens een minder schuw vogeltje vereeuwigd op de gevoelige plaat: geen roodborst deze keer, maar een graspieper.

Ik bereik de oever van de Waal en sta weer verbaasd over wat er nog allemaal bloeit in het zand: grote plukken bezemkruiskruid, reukloze kamille, zwarte nachtschade, zeepkruid, teunisbloem, en zeer opvallend de doornappel met nog enkele bloemen, maar vooral openspringende zaaddozen. Aan de overkant van de Waal valt het witte blad van de zilverpopulier (witte abeel) op tussen de herfstkleuren.

Zo veel te zien. Ik vergeet gewoon om te lunchen. Dan maar even stoppen op een krib tegenover het haventje van de zandwinner K3Delta.

Terug op de Ooijse Bandijk een restant van een veldoven, getuigenis van de belangrijkste economische activiteit in dit gebied tijdens de achttiende en negentiende eeuw: stenen bakken. Dit in navolging van de Romeinen die dat tweeduizend jaar geleden ook al deden.

Langs de dijk ook een monument voor de slachtoffers van een Duitse bom die bedoeld was voor de Nijmeegse Waalbrug in de septemberdagen van 1944: tweeëntwintig mensen die ondergedoken zaten in de kelder van Café Scheers overleefden de afzwaaier niet.

Vervolgens een wandeling over de Defensiedijk met ondergrondse bunkers en ingegraven geschut, onderdeel van de zeer geheime naoorlogse IJssellinie. In geval van een Russische tankinvasie kon deze waterlinie van Nijmegen tot Kampen in werking worden gesteld door hier de Waal af te dammen en bij Arnhem de Rijn af te sluiten, zodat al het Duitse Rijnwater de IJssel in zou stromen en de oostelijke oever zou inunderen. Het kunstmatige eiland tussen de Ooijse Bandijk en deze Defensiedijk (gebouwd met zand uit de Bisonbaai) moest de afdamming van de Waal tegen de vijand verdedigen. Aan de andere zijde van de Waal, in de Bemmelse Waard, liggen eveneens restanten van verdedigingswerken. Vanaf een uitkijktoren heb je nu enig uitzicht op de omgeving. Enkele fazanten lopen elkaar luid te waarschuwen voor mij, indringer in hun biotoop.

Onderlangs via de Langstraat, waar veel bosrank in de bomen klimt, terug naar de Bandijk. Opnieuw de uiterwaarden in, nu naar refugium De Vlietberg, een verhoging met de schoorsteen van een verdwenen steenfabriek, enkele woningen, horeca ’t Roosje en een kanjer van een Galloway stier. Hier groeit en bloeit nog een overmaat aan zomerfijnstraal.

Van de Vlietberg door de Stadswaard naar de Nijmeegse Waalbrug. Op mijn eerder genoemde wandeling kon ik de Vlietberg wel bereiken, maar de Stadswaard niet in vanwege de hoge waterstand.

Tussen uitgebloeide guldenroede, avondkoekoeksbloem met witte bloemen en Schotse hooglanders door naar ’t Zeumplankje, een bruggetje over nevengeul ’t Zeumke. Vervolgens de Ooypoort, een boogbrug over de monding van wetering Het Meer, waar een aantal woonboten zijn gelegen.

Als je deze twee bruggetjes bent gepasseerd sta je onder de Waalbrug, en kun je de ‘Drijf-In’ van hotelboot ‘Opoe Sientje’ inwandelen, aan het uiteinde van de Nijmeegse Waalkade.             

Terug over de Ooijse Bandijk naar de Persingenseweg kom ik langs het Hollandsch-Duitsch Gemaal uit 1933, dat het grensoverschrijdende poldergebied droog houdt door overtollig water uit wetering Het Meer in de Waal te pompen. Het monumentale gemaal is nog steeds in werking, al zijn er de nodige renovaties doorgevoerd, waaronder een ecologische verbindingszone met vistrap.   

[Beeldverhaal]

Gepost: 6 December 2022

Mooisteroutes.nl: Mooi Ooij (17 km)