FIETSEN: Vanuit huis!

21 December 2022, de kortste dag, begin van de winter. Ik heb verdorie geen dagtochten meer gemaakt in Nederland sinds 15 november, normaal gesproken toch minimaal een wekelijkse routine. Enerzijds komt dat door een korte vakantie in het West-Afrikaanse Gambia (waar gelukkig een heleboel over te vertellen is), anderzijds door een vervelende voetwond, opgelopen in datzelfde Gambia. Maar het leed is geleden, en ik start weer voorzichtig vanuit huis! Een fietsrondje in de omgeving van Wageningen, deels op goed bekend terrein.

 

Wageningen is gelegen aan de Rijn in de ‘monding’ van de Gelderse Vallei tussen de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug. Enig klimwerk zal dan ook niet te voorkomen zijn. 

 

Via de Rijndijk fiets ik richting Rhenen. Aalscholvers hebben zich verzameld in het nijvere haventje van Wageningen. Door het temperatuurverschil tussen water en lucht in de vroege ochtend, dampen de plassen in de uiterwaarden. Je zou bijna denken dat de voormalige steenfabriek ‘Plasserwaard’ weer aan het bakken is. In elk geval zit je ‘gebakken aan de Rijn’ als je daar een appartement heb weten te bemachtigen.

 

Vanaf de dijk zicht op natuurgebied De Blauwe Kamer. De grote zilverreiger kan zich door zijn kleur niet verbergen in het grauwe decor, de Galloway’s wel. Na de recente vorstperiode bloeit er niets meer. Het is de tijd van rijpe bessen zoals sneeuwbes, kardinaalsmuts, meidoorn en rozenbottel.

 

De Grebbeberg is het uiterste zuidoostelijke puntje van de Utrechtse Heuvelrug. Gelukkig hoef ik er niet overheen, maar volg het mooie fietspad onderlangs. Hier bevindt zich de monding van het Valleikanaal, waardoor De Blauwe Kamer in open verbinding staat met de Rijn, en de Gelderse Vallei via kanaal en Eem kan afwateren op de Randmeren. In het kanaal een flink aantal koppeltjes van de grote zaagbek.

 

Ik mag dan nu op de fiets zitten, ik weet dat er rondom Rhenen prachtig is te wandelen met een heleboel historie. Zo heeft er boven op de rand van de Grebbeberg een Ringwalburg gelegen, waarvan de vroegste sporen dateren van zo’n vierduizend jaar geleden. Voor jachtpartijen is de burg onder andere aangepast en gebruikt door Frederik V van Palts (1596–1632), de ‘winterkoning’ van Bohemen. Deze kleinzoon van Willem van Oranje was een blauwe maandag koning Frederik II van Bohemen, maar werd spoedig verdreven en kreeg asiel in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Hij streek neer in Rhenen, waar hij een (konings)paleis liet bouwen, dat in de negentiende eeuw werd afgebroken.

 

Onder de Rijnbrug bij Rhenen door richting Moeke, horeca langs de Rijn. Wat een rotnaam voor horeca! En dan staat er ook nog op de gevel: ‘Ik zit even bij Moeke’. Niet dus! Er is niemand die mijn eigen Moeke kan vervangen.

 

Wel een prachtig zicht op de Cunera-toren, die zijn hoogte van tweeëntachtig meter grotendeels te danken heeft aan de legende van de vermoorde Heilige Cunera. Deze jongedame heeft waarschijnlijk nooit bestaan, maar de wurgdoek is gelukkig bewaard gebleven (‘Rondje Rhenen’. In: Siem Sing a Song, 2020).     

 

Ik kom ten westen van Rhenen een voormalige tabaksschuur tegen. De tabaksteelt heeft het lang volgehouden op de zonnige zuidkant van de Utrechtse Heuvelrug, tot medio twintigste eeuw.

 

Landgoed De Tangh met een mooi landhuis is een van de meest oostelijke landgoederen van de Stichtse Lustwarande, de gordel van meer dan honderd buitenplaatsen op de heuvelrug tussen De Bilt en Rhenen. Ik lees dat bij de bouw van het landhuis vele oude bouwmaterialen zijn gebruikt, onder andere afkomstig van het afgebroken koningspaleis van Frederik V van Palts.

 

Nu ontkom ik niet aan een klimpartij de heuvelrug op. Eerst zigzaggend langs paardenweides, een groepje kolganzen dat zich onwennig tussen de grauwe ganzen beweegt en de poort van King’s Hill, een of ander apostolisch vormingscentrum. Vervolgens over de Defensieweg, die in allerijl in maart 1940 werd aangelegd voor militaire transporten, nadat besloten was om van de Grebbelinie de hoofdverdediging tegen de Duitse dreiging te maken.

 

Ik hoor van vlakbij een raaf krassen, maar zie hem helaas niet. Een afgestorven boom hangt vol met imposante tonderzwammen met aan de basis van de stam gewoon elfenbankje.

 

De route buigt even terug richting Elst om dan weer te klimmen de Elsterberg op. Hier liggen enkele goed onderhouden grafheuvels bij elkaar. Die Jamna (derde prehistorische immigratiegolf) hebben het toch maar mooi voor mekaar met hun eeuwige grafrechten. Vervolgens door de Boswachterij Amerongse Berg naar de Valleizijde van de Utrechtse Heuvelrug.

 

Een bord waarschuwt dat je een vignet nodig hebt om je te mogen begeven op de ‘Specialized Mountainbikeroute’ van achttien kilometer. Als ik er probeer achter te komen wat er zo ‘specialized’ of ‘special’ is aan deze route, leer ik dat ‘Specialized’ een merk mountainbike is, dat heeft besloten dit routenetwerk een paar jaar te sponsoren. Na het vignet voor paarden, nu een vignet voor mountainbikers. Wanneer moeten gewone fietsers en wandelaars gaan betalen?

 

Ik kom uit bij Landgoed Prattenburg, een groot landgoed aan de Valleizijde van de Utrechtse Heuvelrug. Dit landgoed met kasteel is nog wel eens een wandeling waard.

 

In complex Rhenendael wonen zus Vronie en zwager Dick. Ik heb nog even vanaf de Oude Veensegrindweg naar de derde verdieping lopen roepen, maar kreeg geen gehoor. Kwintelooijen is een oude zandafgraving langs deze weg, nu in gebruik als recreatieterrein.

 

Inmiddels afgedaald naar de Gelderse Vallei bereik ik via Achterberg het Valleikanaal, hier de provinciegrens tussen Utrecht en Gelderland. Onderweg is een autochtone Achterberger eigenaar van een roze Amerikaanse slee met beslagen ruiten. Deze vrome Achterberger zou er een compleet bordeel in kunnen verbergen. De Gelderse oever van het Valleikanaal is inmiddels afgegraven en omgevormd tot nat natuurgebied, de Binnenveldse Hooilanden. Bij de afgravingen zijn een twintigtal zevenduizend jaar oude eiken boven water gekomen. Een zevental is als kunstwerk ‘Veeneiken’ rechtop in het landschap gezet, ondersteund door metalen constructies. Een ideale rust- en opdroogplek voor aalscholvers.

 

Op een ondiepte in open water verblijft een enorme groep kieviten, liever lui dan moe. Ondanks de recente vrieskou blijven ze liever hier overwinteren dan de lange trekvlucht (naar bijvoorbeeld Gambia) te ondernemen. In het water een groepje slobeenden.

 

Momenteel worden de hooilanden op de Utrechtse oever van het Valleikanaal met groot materieel afgegraven, hetgeen een grote uitbreiding zal vormen van dit bijzondere natuurgebied.

 

Langs het voormalige poortgebouw van Kasteel Harslo (‘Harsloërpad’. In: Eigen land laatst!, 2021), door de Kraats en dan een stukje langs de A12. Hier staan op een parkeerplaats vele busjes van het bekende vervoersbedrijf Noot ‘voor het hele koor’. Dat is dan wel het koor van de Vrije Evangelische Gemeente, want de parkeerplaats hoort bij het grote complex van deze zelfstandige christelijke gemeenschap aan de Edeseweg in Bennekom. Mijnheer Noot heeft waarschijnlijk aandelen in deze business.

 

Langs Landgoed Hoekelum naar Station Ede-Wageningen om dan via een omleiding door de nieuwbouwwijk op de voormalige ENKA terreinen te worden geleid. Enkele schoorsteenpijpen tussen de huizen en de vormgeving van wooneenheden (zoals het Ketelhuis voor jongeren met een beperking) verraden de voorgeschiedenis.

 

Langs de spoorlijn Utrecht–Arnhem moet ik dan weer de Veluwe opklimmen. Langs de Panoramahoeve door de bossen naar Nol in ’t Bosch, langs de oostkant van het Renkums Beekdal, waar enkele overblijfselen zijn blijven staan als herinnering aan de oorspronkelijke locatie van Van Gelder Papier. De huidige gigantische fabriek langs de Rijn van Smurfit Kappa Parenco geeft geur en kleur aan Renkum, niet tot ieders genoegen.

 

Op de Grunsfoortweide in het beekdal heeft ooit het Gelders Kasteel Grunsfoort gestaan. Nog een schakel in de keten van verdedigingswerken van Hertogdom Gelre in de langdurige rivaliteit met de Bisschoppen van Utrecht. Het kasteel werd eind achttiende eeuw afgebroken.

 

De ijsbaan ‘Vooruit’ in het Renkums Beekdal ligt er weer maagdelijk bij, dat wil zeggen zonder ijs. Dat was een week geleden wel anders.

 

Ook de Wageningse Berg, het uiterste zuidelijke puntje van de Veluwe, hoef ik niet te beklimmen, maar kan onderlangs gepasseerd worden. Vanuit huis weer thuis!

         


[Beeldverhaal]


Gepost: 9 Januari 2023

 

Knooppunten: 73, 24, 32, 52, 36, 37, 40, 41, 42, 43, 85, 39, 38, 34, 30, 33, 26, 27, 02, 29, 91, 57, 10, 88, 89, 41, 97, 06, 81, 61, 83, 73 (59 km)