WANDELEN: VAM-berg

De enorme meerkoppige vuilnisbelt van de voormalige VAM (Vuil Afvoer Maatschappij, 1929–1999) was recentelijk in het Nieuws, omdat een nieuwe top, Dak van Drenthe, vanaf heden voor het publiek toegankelijk is. Het hoogste punt is hiermee gestegen van 48 naar 63 meter. In september 2023 was de VAM-berg met het Dak van Drenthe al het toneel van het EK Wielrennen, maar daarna moest de nieuwe top nog afgewerkt worden. 

Door wielrenners wordt de berg meestal ‘Col du VAM’ genoemd. Nu is het woord ‘maatschappij’ uit het acroniem VAM zowel in het Nederlands als in het Frans vrouwelijk (‘la société’), dus zou de berg eigenlijk ‘Col de la VAM’ moeten heten. Maar ja, dat wordt al gauw verstaan als ‘Col de la femme’, oftewel damesheuveltje (of nog erger: Venusheuvel). Dat is het zeker niet, want met een steil deel (16,5%) is het een echte kuitenbijter. Mij zal je dan ook niet op de fiets voorbij zien komen.

Maar laten we niet op de zaken vooruitlopen, want mijn wandeltocht begint op vrijdag, 22 maart 2024, in het Drentse Wijster, berucht vanwege de Molukse treinkaping in 1975, en ‘beroemd’ vanwege Biologisch Station Wijster van de Landbouwuniversiteit Wageningen (opgeheven in 1998). Op het naambord Wijster aan de rand van de bebouwde kom prijkt het beeld van een meeuw. Subtiele verwijzing naar het feit dat de vuilstort een grote schare meeuwen naar de omgeving van Wijster lokt.    

Grijze luchten met motregen dwingen me in regenjack te vertrekken. In de bermen verschijnen de rozetten van Jacobskruiskruid. Plukken veldzuring staan al bijna in bloei. Langs de zandwegen heel veel bremstruiken, die ook de eerste bloei vertonen. Groot hoefblad is een echte vroegbloeier en de bloeiwijzen gaan inmiddels vergezeld van de grote bladeren. Boeren durven met hun zware machines weer gierend de velden op, resulterend in vlagen boerenlucht.

Ik bereik het Linthorst Homankanaal, gegraven in 1926 op initiatief van Commissaris van de Koningin J.T. Linthorst Homan, een verbinding tussen de Beilervaart en de Hoogeveense Vaart. Het kanaal maakte de aanvoer van huisvuil uit de Randstad over water mogelijk, een belangrijke reden voor de oprichting van de VAM op deze locatie.

Wat moet Drenthe met huisvuil uit de Randstad? De bedoeling was om dit afval te composteren en te gebruiken voor de verbetering van de schrale Drentse gronden. En zo geschiedde.

Het Linthorst Homankanaal wordt niet meer commercieel bevaren – vervoer over de weg heeft de taken overgenomen –en dat geeft waterplanten nieuwe kansen. Op het water drijven grote plakkaten blaadjes van de watergentiaan. En langs de oever herken ik de kleine watereppe. En een pluk verdwaalde lupine.

Ik verlaat het kanaal voor Landgoed Vossenberg met mooie ruige natuur met vennen. Heide met bremstruwelen en imposante solitaire eiken, waar Schotse hooglanders en Galloway’s vrij mogen rondstruinen en blaadjes plukken.

“U zit goed bij het Drentse Landschap” staat op de leuning van een bankje dat met de poten in het water staat. In de nattere delen groeit groot laddermos onder de bomen. In de drogere bossen bedekken fraai haarmos en groot laddermos – vaak in innige omhelzing – de bodem. De douglasspar reikt hier tot aan de hemel.   

Langs een stukje doorgaande weg (Hamveld) liggen enkele grote boerderijen met doopnamen als Witte Venen en Achter de Spannen. Op een erf is de marktkraam voor ‘Eetaardappelen’ helemaal leeg, alles opgegeten door de aardappeleters.

Een lang recht bospad loopt wederom door Landgoed Vossenberg. Ik hoor de snelle roep van een boomklever en het rommelige deuntje van de roodborst.

Ik passeer een mooi meanderend stukje van het Oude Diep. Het Oude Diep meanderde vóór de vervening vanuit de Mantinger heidevelden via Hoogeveen naar Meppel, maar werd hier ruw onderbroken door het Linthorst Homankanaal. Ik wandelde al eens iets zuidelijker in de Middenloop van het stroomgebied ten noorden van Hoogeveen (‘Oude Diep’. In: Eigen land laatst!, 2021). Hier mag de beek over het Linthorst Homankanaal heen stromen.

Na míjn oversteek van het kanaal volgen landwegen in de richting van dorp Drijber, waar de vele rieten daken opvallen.

Dan doemt de VAM-berg op. Ik passeer wederom het Oude Diep, dat op een redelijk veilige afstand langs de afvalberg stroomt. De berg zelf heeft aan de basis nog een ringsloot met een bomenrand vol bloeiende sleedoorn. Op de oevers duiken jonge scheuten van harig wilgenroosje op.

Bij de entree van de ‘Col du VAM’ staat als monument een enorm graafwiel – met versleten tanden – dat tot 2020 werd gebruikt in de composteringsfabriek.

Klimmend naar de voormalige top van 48 meter kom ik kluwenhoornbloem tegen en heel veel rozetten van de speerdistel in het gras. Op deze top staat langs het ‘MountVAMpad’ infocentrum De Blinkerd, maar het is binnen een zootje ongeregeld. Het Dak van Drenthe laat ik aan de wielrenners. Het uitzicht naar drie kanten over de heuvels is fraai on-Nederlands, het uitzicht naar de fabrieken van Attero (huidige eigenaar) lelijk maar imposant.

Ik daal weer af van de grasheuvels en passeer de ringsloot via stapstenen. In het water een populatie van een sterrenkroos. Op de oever ligt een mooie dooie snoek van zo’n veertig centimeter.

De aangekondigde koffiekiosk Het Blinkertje is in geen velden of wegen te bekennen, maar wordt misschien in het zomerseizoen de parkeerplaats opgereden.

Hier ligt het VAM-kanaal, een speciale zijtak van het Linthorst Homankanaal, om toentertijd het afval per boot tot bij de fabriek te varen. Ik volg dit kanaal ongeveer een kilometer door een mooie smalle bosstrook, waar vele rozetten van vingerhoedskruid ongestoord opgroeien. En de tjiftjaf mekkert maar door.

Vanaf de VAM-brug via asfalt terug naar Wijster. In de bermen steeds vaker jonge plantjes van look-zonder-look. Minder normaal is de verdwaalde populatie van de hemelsleutel. In Wijster heet een groene specht – geen afvalmeeuw – me welkom terug.   

[Beeldverhaal]

Gepost: 31 Maart 2024

WandelZoekpagina: Bergwandeling Wijster (15 km)