WANDELEN: Reevediep 2

Het heeft een paar dagen en nachten gevroren, ondiepe wateren hebben een laagje ijs. Het is vandaag, woensdag 10 januari 2024, om half tien in de ochtend min vijf graden op de thermometer, maar door de oostenwind min tien op mijn neus. Ik heb me vermomd als een mummie.

Ik ben terug in Kampen voor de oostzijde van het Reevediep – de aansluiting op de IJssel – en twee kolkendijken in Kamperveen. Wederom is de Nieuwendijkbrug, een lange vaste pijlerbrug over het Reevediep, mijn startpunt.

Aan de noordkant van het Reevediep wandel ik richting de IJssel en maak enkele foto’s – dat is voor een mummie best lastig – van de watergeul met een lage zon die de rietkragen en het ijs doet glinsteren. Grote groepen meerkoeten en smienten zoeken beschutting bij elkaar en tussen de pilaren van de Reevediepbrug in de N50 en de spoorbrug van het Hanzelijntje Zwolle-Kampen-Dronten-Lelystad. Alle bruggen over het Reevediep zijn vaste bruggen, want de hoogwatergeul is niet bedoeld voor de beroepsvaart. Zelfs zeilboten moeten zeil en mast strijken.

In mei 2015 wandelde ik vanuit Kampen over de IJsseldijk richting de Zande en passeerde buizenconstructies vanuit de uiterwaarden over de Kamperstraatweg heen voor de zandsuppletie die nodig was voor de aanleg van nieuwe dijken en nieuwe woonwijken in Kampen-Zuid. Die woonwijken liggen inmiddels aan mijn linkerhand en de hoogwatergeul (Reevediep) is bedijkt. Ik denk dat de gewone vogelmelk, die ik hier destijds op de IJsseldijk voor het eerst leerde kennen, het onderspit heeft gedolven. Een heel stuk winterdijk is compleet verdwenen.

Ik ben een beetje aan het de-mummificeren, want na het eerste ijskoude uur zorgt de zon nu voor aangenaam wandelweer.

De Venedijk, een oude middeleeuwse dijk met vele kolken van dijkdoorbraken, die liep van Kampen naar de venen (Kamperveen), is door het Reevediep opgesplitst in Venedijk-Noord en Venedijk-Zuid. De Venedijk-Noord is inmiddels opgeslokt door de nieuwe woonwijken van Kampen-Zuid. De meest noordelijke kolk van de Venedijk-Zuid – de Koerskolk – ligt nu buitendijks, onderdeel van de hoogwatergeul, maar nog wel te herkennen aan de hoge bomen eromheen.

Ik bereik de Scheeresluis, een schutsluis tussen IJssel en Reevediep voor de recreatievaart. Koning Willem-Alexander opende dit onderdeel van de ‘bypass’ op 14 maart 2019, terwijl andere onderdelen (verhoging Drontermeerdijk. Reevesluis) aan de westkant nog onder constructie waren.

Aan de overkant van de IJssel ligt het dorp Wilsum met een paar honderd inwoners. Ho, ho, niet dorp Wilsum, maar stad Wilsum. Wilsum kreeg in 1321 stadsrechten van de Bisschop van Utrecht, alleen maar om het machtige Kampen te pesten (‘IJsseldelta’. In: It giet oan!, 2016). 

In de Kamperstraatweg (Het Lange End) ligt naast de Reevesluis een pijlerbrug waar onderdoor hoogwater van de IJssel zijn weg kan vinden naar het Reevediep. Momenteel bestaat de open verbinding slechts uit een smalle geul nu het waterpeil weer is gezakt.

Ik ben geen schaatser (meer), te lang in de tropen gewoond en beducht voor valpartijen op het harde ijs. Langs de zuidelijke oever van het Reevediep is mijn lange schaduw door de lage zon toch even het ijs op geweest.

Net als acht jaar geleden (‘Kolkend Kampen’. In: Tureluren, 2015) wandel ik langs de overige vier kolken van de Venedijk-Zuid, de meeste naamloos, maar de laatste is Boerrigterkolk geheten. De kolken worden nog steeds beheerd en gebruikt door de H.V. Ons Vermaak.

De verbindingsweg Jules van Hasseltlaan leidt me over de N50 en de spoorbaan naar de Hogeweg, nog zo’n oude dijk met vele kolken. Kamperveen had twee vijanden, de IJssel en de Zuiderzee. De kronkelende Veneweg-Zuid en Hogeweg zijn hoofdzakelijk oostelijk om de kolken heengeleid, hetgeen betekent dat de dijkdoorbraken vooral van de kant van de zee kwamen.

Zeven kolken liggen op korte afstand van elkaar langs de Hogeweg. Hoewel de bewoning in Kamperveen zeer verspreid is ligt bij de eerste kolk toch een soort dorpscentrum met de kerk Veenhof, een school met de Bijbel en kinderopvang Zaaier.

De tweede kolk heet de Binnenlandse kolk en ik vraag me af waar die naam vandaan komt. Kamperveen bestond vanouds uit twee gedeelten. Het lage deel tussen IJssel en Hogeweg heette het Buitenland. Het iets hoger gelegen deel tussen de Hogeweg en de provinciegrens met Gelderland werd Binnenland genoemd.  

De vijfde kolk langs deze weg is in beheer bij de ‘Vereniging tot behoud Vrije Natuur Kampen’. Net als acht jaar geleden ligt de kolk nog vol met vlotjes, die het de zwarte stern makkelijk moeten maken om te broeden. Destijds in mei waren alle vlotjes bezet. Hopelijk is dat komend voorjaar opnieuw het geval, want de zwarte stern kan wel wat hulp gebruiken.

Ik bereik de Nieuwendijkbrug. De Hogeweg ten zuiden van het Reevediep gaat middels deze brug aan de noordkant van de hoogwatergeul over in de Zwartendijk, opnieuw met een zevental kolken. Het is met name voor deze veertiende-eeuwse Zwartendijk, dat men zich zorgen maakt over de uitbreidingsplannen van Kampen richting Flevoland. Deze prachtige dijk ligt in de toekomst ingeklemd tussen Kampen en de nieuwbouw van buurtschap Reeve. De dijk wordt nu al ruw onderbroken door de Hanzespoorlijn Zwolle-Kampen-Dronten-Lelystad.

Geen Zwartendijk vandaag. Ik volg vanaf de Nieuwendijkbrug het Reevediep opnieuw richting IJssel, maar nu aan de zuidkant. In de Enk, een uitloper van het Reevediep, vertoeven naast de vele ganzen – vooral grauwe ganzen en kolganzen – groepjes bergeenden en kuifeenden. Een watersnip vliegt vlak voor mijn voeten zigzaggend op uit een rietkraag. Op het ijs ligt een dooie gans; een meeuw ontpopt zich als opportunistische aaseter. Een jonge zwaan ligt ongelukkig op het ijs en gezien het spoor in het ijs met verlies van veren lijkt hij deels vastgevroren. De jonge zwaan haalt wel af en toe zijn zwanenhals uit de veren bij voorbijgangers. Ik twijfel of ik de Dierenambulance moet waarschuwen, maar ben een beetje bang om vals alarm te slaan. Dat is me eerder gebeurd met een levensgrote afbeelding van een vos in een weiland. De stang over zijn rug zag ik aan voor een klem waar de vos in gevangen zat, maar het bleek de ophanging van de afbeelding te zijn (‘Rhijnauwen’. In: Paradijs, 2022).

Twee grote zilverreigers staan naast elkaar op de oever, diep ineengedoken als teken dat ze het ook maar koud vinden.

Via de Reevediepbrug en de Scheeresluis volgt een stukje overlap met de heenweg terug naar de auto. In de verbindingsgeul met de IJssel een enorme groep smienten.

Binnendijks, dichtbij de nieuwe woonwijken van Kampen-Zuid lopen twee reeën te grazen in een weiland. Als plots een loslopende hond verschijnt zetten ze het op een rennen.

De zon staat nog steeds laag, maar vanuit andere hoek toch weer een andere belichting van deze prachtige waterpartij en uiterwaarden.

[Beeldverhaal]

Gepost: 27 Januari 2024

Reevediep-Oost & Kolkenroute  (18 km)