FIETSEN: West van Tilburg

Vriend Jan uit Breda heeft na een lange winterslaap weer eens een gezamenlijke fietstocht bedacht voor dinsdag, 18 februari 2025. Start bij Natuurpoort Seterse Hoeve, alias Bos & Co., aan de rand van Boswachterij Dorst. Dat is niet zo ver van Breda, zodat Jan op de fiets naar het startpunt kan komen. Om tien over tien heeft hij er al tien kilometer op zitten. Het is zonnig, maar fris, de hele dag een paar graden onder nul.

De route rijgt een aantal plaatsjes ten westen van Tilburg, inclusief Tilburg zelf, aan elkaar: Klein Oosterhout, Dorst, Rijen, Hulten, Riel, Goirle, Tilburg, Tilburg, Tilburg (wat is Tilburg uitgestrekt!) en Dongen. Op het infobord van de natuurpoort zie ik een fietsroute staan die ‘Links van Tilburg’ heet. Die naam dekt aardig de lading, maar om verwarring te voorkomen noem ik de onze ‘West van Tilburg’. Ook al omdat vriend Jan het niet kan laten om regelmatig af te wijken van knooppuntenroutes.

Boswachterij Dorst is een belangrijk waterwingebied voor de omgeving van Breda. Meer dan acht miljoen kubieke meter water, dat een lange en langdurige weg heeft afgelegd van Limburg en de Kempen naar Dorst (hoe toepasselijk!), wordt hier jaarlijks opgepompt.

Voormalige steenfabriek ‘De Vijf Eiken’ in Rijen heeft in dit bosgebied leem afgegraven en daar hebben we nu een snoer van vennen aan te danken (De Leemputten). Ene meneer Kuyt begon zo’n honderd jaar geleden met het geven van zwemlessen in één van de leemputten en er ontstond een veelheid aan recreatieve voorzieningen. De naam ‘Natuurbad Surae’ is een verwijzing naar meneer Kuyt, want de ’musculus triceps surae’ is de kuitspier en ‘sura’ is kuit in het Latijn. Uiteindelijk was het geheel niet meer rendabel en zijn de leemputten teruggegeven aan de natuur.

We passeren tussen Dongen en Rijen een horeca gelegenheid, waar met enorme letters ‘Spijs & IJs’ op de gevel staat. Nooit eerder opgevallen, hoewel we hier regelmatig langsrijden op familiebezoek in Rijen.

In deze landelijke omgeving heeft een of andere hufter een reiskoffer en veel plastic en karton in AH tassen in de berm gesodemieterd. Hoe aso kun je zijn!

Via dorp Hulten komen we vlak langs Vliegbasis Gilze-Rijen, waar het rustig is: geen lawaaiige JSF, maar het stillere DHC (Defensie Helikopter Commando), hoewel de Chinook transporthelikopter ook een lawaaischopper is.

Ik maak een foto van een tuinhuisje met opschrift ‘Melktap 013’ bij een boerderij. Het getal van drie cijfers lijkt te suggereren dat er meer dan honderd melktaps in de buurt liggen, maar 013 blijkt het telefonisch netnummer van Tilburg te zijn.

We fietsen een stukje langs de (Oude) Leij, de bovenloop van de Donge. Deze Leij niet verwarren met de Oude Leij, die ten oosten van Goirle stroomt. De stroomgebieden zijn volledig gescheiden.     

Vriend Jan’s spatbord blokkeert het voorwiel en dat veroorzaakt een kleine kop-staart botsing. Na een kwartiertje fietsenmaken kunnen we weer verder en gebruiken de lunch in bosgebied De Kaaistoep.

Bij Riel fietsen we langs de noordkant van natuurgebieden Riels Laag en Regte Heide, een wandeling meer dan waard (‘Riels Laag’. In: Eigen land laatst!, 2021). 

Goirle heeft ook wel wat in de aanbieding. Beltmolen De Wilde ligt in een molenparkje met vijver. Een groep kokmeeuwen in winterkleed houdt een van de molenwieken bezet. Molenwinkel D’n Omgang wordt gerund door ‘downies’ van de Stichting Amarant. We warmen ons binnen even aan de straalkacheltjes en prima koffie met appelkoek.

In het centrum een voormalig klooster van de Fraters van Tilburg, die zich bezighielden met onderwijs. Nu is het een cultureel centrum met de bibliotheek.

Vriend Jan weet hier de weg en leidt ons lang het gemeentehuis met een prachtig gestileerd beeld van een schaatster bij de ingang. Nederlands succesvolste olympiër aller tijden (zes gouden medailles op vijf opeenvolgende Olympische Spelen) is geboren en getogen in Goirle: Ireen Wüst.

We hebben het verste punt bereikt en fietsen terug door een industrieterrein en buitenwijken van Tilburg richting het Wilhelminakanaal aan de noordzijde van de stad. Af en toe een stukje over het kaarsrechte tracé van het Bels Lijntje, een voormalige spoorlijn van Tilburg via Baarle-Nassau naar Turnhout.

Onderweg door de Oude Warande, een groot nog intact sterrenbos, onderdeel van Stadspark 013 (daar hebben we het Tilburgse netnummer weer!). Een Duitse prins, Willem VIII van Hessen-Kassel (1682–1760), was als militair in dienst van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Hij kreeg in 1710 zeggenschap over de heerlijkheid Tilburg en Goirle en liet in 1712 dit mooie sterrenbos aanleggen. In het centrale punt staat kunstwerk Grotte, een horecapaviljoen dat aan de buitenkant volledig bestaat uit spiegels, zodat je zonder een ‘selfiestick’ een ‘selfie’ van jezelf in bosrijke omgeving kunt maken.

In de meest westelijke nieuwe wijken van Tilburg gaat de Oude Leij over in de Donge. Jammer dat we de ‘Vier Jaargetijden Dongevallei’ op een haar na gemist hebben.

Door stedelijk gebied bereiken we het Wilhelminakanaal en fietsen stroomafwaarts op de linkeroever. Sluis II in het kanaal is aan vervanging toe om schepen van een grotere klasse verder stroomopwaarts te kunnen laten varen. Voor de grotere schepen is de containerterminal BTT (Barge Terminal Tilburg) momenteel het begin- en eindpunt. In een  draaikom kunnen ze keren.

Wij staan even vol bewondering te kijken hoe containers bijna volautomatisch in een schip worden geladen. Voor het groepje soepganzen dat hier rondzwerft is dat gesneden koek, oftewel dagelijkse kost.

Tegenover de terminal mondt een zijtakje van de Donge via een sluisje uit in het kanaal, maar de hoofdstroom loopt hier parallel aan het Wilhelminakanaal, duikt bij Dongen onder het kanaal door, stroomt verder richting Geertruidenberg, om daar uit te monden in de Amer (‘Donge en Kanalen’. In: 1000110, 2019).      

Na tweemaal een passage van het kanaal in Dongen nog een stukje langs een drukke weg, waar langs de geluidswal sappige winterpostelein groeit.

Door het bosgebied Duiventoren ten zuidwesten van Dongen fietsen we terug naar Bos & Co. We passeren een kunstwerk van een kunstroute, een toren van gestapelde stenen met een aantal uitsparingen. “Een vleermuistoren” suggereer ik, maar het moet natuurlijk een duiventoren voorstellen.

In Bos & Co. nemen we de tijd om op te warmen en de inwendige mens grondig te versterken. Vriend Jan hoeft niet nog eens tien kilometer naar huis te fietsen. Busje komt zo (met fietsendrager)!

[Beeldverhaal]

Gepost: 3 Maart 2025

Fietsknooppunten: 51, 24, 88, 19, 40, 52, Bredestraat buiten Rijen om naar 71, 01, 43, 54, 55, 08, 09, 34, 47, 45, 36, 46, binnendoor naar 09, 10, 61, 56, 57, 39, 09, 08, 06, 30, binnendoor naar 51 (62 km)