WANDELEN: Deventer-Buiten

Deventer in Overijssel ligt grotendeels op de rechteroever van de IJssel, maar het kleine stadsdeel De Hoven ligt op de linkeroever. Ik noem het maar Deventer-Buiten. Om de parkeerdruk in het centrum te verlichten heeft Deventer een grote gratis parkeerplaats aangelegd op de linkeroever en vaart een elektrische veerboot voetgangers en fietsers gratis over naar het stadscentrum.

Op donderdag, 12 september 2024, maak ik gebruik van deze parkeerplaats, ook al heb ik vandaag niks te zoeken in het centrum. Wel van deze kant mooie uitzichten op Deventer’s bescheiden ‘skyline’.

Ik blijf op de linkeroever, te beginnen in het Worpplantsoen, het oudste openbare stadspark van Nederland, reeds vernoemd in 1699. Nadat de Fransen in 1813 het park hadden gekapt voor een vrij schootsveld vanuit Deventer over de IJssel, werd het park in 1816 opnieuw aangelegd. Sommige bomen stammen nog uit die tijd.            

Rond Kerst 2023 had Deventer veel overlast van extreem hoog water in de IJssel. Zowel de kade op de rechteroever als de parkeerplaats en het Worpplantsoen op de linkeroever liepen onder. Deze wandeling in de uiterwaarden zou toen onmogelijk zijn geweest.

In het park een kunstwerk van ene Rob Sweere. Een soort moderne Ark van Noach, een kruising tussen een boot, een onderzeeër en een ruimteschip. Bij hoogwater staat het deels onderwater, maar het begroeide plateau in het midden blijft droog en behoudt zo onze natuur voor de toekomst. Aardig bedacht!

Ik wandel langs een nevengeul van de IJssel, waar natuurspeelplek Woeste Willem is aangelegd. Ene Willem Waanders, die hier veel rondstruinde, liet zijn geld na om deze speelplek te realiseren. Langs het fietspad een vrolijke bank van gekleurde porseleinscherven, geïnspireerd op Gaudí. 

Onder de lage spoorbrug door betreed ik natuurgebied De Ossenwaard, met ooibossen, houten verbindingsbruggen over zijgeultjes en opvallende planten zoals moerasvergeet-mij-nietje, moeraskruiskruid, moerasandoorn, zwart tandzaad, watermuur en Canadese kornoelje met zijn witte bessen. Duidelijke beversporen ook, maar die lijken wel vrij oud.

Bij de monding van deze grote doodlopende nevengeul passeer ik de provinciegrens van Overijssel naar Gelderland, van de gemeente Deventer naar de gemeente Voorst.

De oever van de ‘echte’ IJssel staat vol met wilde bertram en Engelse alant. Nog niet eerder zo veel bij elkaar gezien. Op de pieren die aan de overkant de Deventer jachthaven omarmen heeft zich een enorme schare kieviten verzameld, klaar om te vogeltrekken.  

De route verlaat de IJssel. In een buurtschap langs de Haverkampsweg wordt een walnotenboom volledig leeggegeten door een groep ondeugende roeken. Pompoenen te koop langs de weg. De grootste heeft een indrukwekkend formaat.

Aan het eind van een doodlopend weggetje ligt een terrein vol kunstwerkjes; de kunstenaar is houtjes aan het zagen voor zijn volgende ontwerp. Via een kleine boomgaard kom ik bij een eikenboom met een bankje langs een sloot, dat uitnodigt tot een koffiepauze. Het is ook nog een ‘Eik met een verhaal’. Eigenlijk moest de eik wijken bij een verbreding van deze afwateringssloot, maar omdat het boompje met zorg was opgekweekt door één van de buurtkinderen, is het tracé van de sloot op speciaal verzoek om de boom heen gelegd. 

Vervolgens langs een akker met suikerbieten en een ingezaaide bloemrijke rand: zonnebloem, vogelwikke, cosmos, korenbloem en ‘meisjesogen’. Een braakliggend terrein ernaast staat vol met doornappel, akkerviooltje, melganzenvoet, dovenetel en papegaaienkruid. 

Ik bereik Landgoed Hunderen met een zeventiende-eeuws landhuis, omgeven door een gracht en een parkbos. Het landhuis is bewoond geweest door de familie Kerkhoven-van der Hucht, waarvan enkele kinderen zich als theeplanters vestigden in de buurt van Bandung op Java. Deze nazaten zijn de hoofdrolspelers in het boek ‘Heren van de thee’ van Hella Haasse (‘Terug naar Indonesië – Vierde dag’. In: Tjiftjaffen, 2014).

Langs de gracht ligt een vreemd object. Ik denk eerst een balkje met een aantal vuurpijlen. De ‘vuurpijlen’ blijken echter houten aren van de lisdodde te zijn, compleet onschuldig dus.

Terwijl ik op een bankje langs de gracht de lunch gebruik, zie ik een blauwe schicht – een ijsvogeltje – over het water scheren. Op een nabije struik is een bont zandoogje neergestreken.

Wat volgt is een lange lus door de buitenwijken van Twello met enkele oude en nieuwe landgoederen. Het Holthuis is een deftig herenhuis met een lange geschiedenis en een lange rij eigenaren. Ertegenover staat het Oorlogsmonument Twello met de nogal algemene tekst: ‘1940–1945, voor hen die vielen’.

Vervolgens Landgoed Hackforts Veenhuis. Bij de vijverpartij een bijzondere boom die ik niet thuis kan brengen, maar thuis met de foto wel kan opsporen: Chinese krabappel (Malus hupehensis). Ook staat hier in de tuin veel sporkehout en Canadese kornoelje.

Een bordje langs de weg geeft aan dat op dit terrein aan Heggenvlechten wordt gedaan. Het verwijst naar de website ‘iespotten’. Het duurt even voor ik doorheb dat dit staat voor ‘immaterieel erfgoed spotten’. Ik zou er ‘piespotten’ van hebben gemaakt: ‘prachtig immaterieel erfgoed spotten’.

Dan twee nieuwe landgoederen, De Fliert en Nieuw Bellinkhof. De eerste richt zich op het planten van een voedselbos, de andere op nieuwe natuur met bloemrijke graslanden.

Vlak voor ik de IJsseldijk bereik krijg ik een flinke bui op mijn kop. Ik laat dan ook een rondje over Landgoed Het Schol aan me voorbijgaan.

Omdat de lucht toch in de verte opklaart, durf ik het wel aan om vanaf de winterdijk de uiterwaarden – Bolwerksweiden – te betreden. De winterdijk is hier de provinciegrens tussen Gelderland (gemeente Voorst) en Overijssel (gemeente Deventer). Langs akkers en weilanden bereik ik de zomerdijk. De oever van de IJssel staat ook hier vol met Engelse alant.

Langs buurtschap de Steenenkamer achter de winterdijk, dan onder de provinciale weg door, en ik ben weer op mijn uitgangspunt bij de elektrische veerpont Stad Deventer, met uitzicht op de Lebuïnuskerk.

[Beeldverhaal]

Gepost: 3 Oktober 2024

Mooisteroutes.nl: Buiten Deventer (16 km)